Terugblik: Kwartaalbijeenkomst Infra-Innovatie Netwerk – 8 maart 2018

Op donderdag 8 maart heeft de eerste Kwartaalbijeenkomst van het Infra-Innovatie Netwerk plaatsgevonden op de Bouwcampus in Delft. De bijeenkomst werd georganiseerd in samenwerking met provincie Zuid-Holland, Bouwend Nederland en Platform WOW.

We kijken terug op een goedbezochte en zeer geslaagde bijeenkomst, zowel voor opdrachtgevers als opdrachtnemers. Breder doel van de bijeenkomst was de ontwikkeling en implementatie van infrastructuur innovaties bevorderen, en de verschillende onderdelen hebben hiervoor zeker aanknopingspunten gegeven. De bijeenkomst werd geopend door Floor Vermeulen, gedeputeerde Verkeer en Vervoer van provincie Zuid-Holland. Dagvoorzitter was Jolande Baudet-Kors, stuurgroeplid van het Infra-Innovatie Netwerk namens Bouwend Nederland.

De bijeenkomst bestond uit een plenair gedeelte met keynote, doorlopend een Innovatiemarkt, drie Themabijeenkomsten en twee Innovatiecafés. Onderstaand volgt per onderdeel een korte terugblik.

Keynote innovatie Wijnand Veeneman

Professor Wijnand Veeneman van de TU Delft geeft in zijn keynote aan dat drie belangrijke, innovaties sturende sectoren binnen de maatschappij gaan fuseren: data, energie en mobiliteit. Voor de infrastructuur sector kunnen bijvoorbeeld verkeerssystemen met behulp van data worden geoptimaliseerd, waarmee mobiliteit verbetert. Verder zorgen de wereldwijde klimaatdoelstellingen (vermindering CO2 uitstoot, energieverbruik en verbruik van grondstoffen) voor de ontwikkeling van veel duurzame innovaties zoals de Solaroad (weg met zonnepanelen erin).

Wijnand besluit dat de uitdagingen waar we voor staan, vragen om innovaties over de grenzen van bestaande infrastructuren. Gezamenlijke taal, gezamenlijke modellen, gezamenlijke financiering en gezamenlijke governance is daarbij van belang.

Bekijk de presentatie van Wijnand Veeneman

Bekijk de presentatie van Wijnand Veeneman

Innovatiemarkt

Diverse partijen presenteerden op de innovatiemarkt hun innovaties direct aan de doelgroep (overheden als provincies, gemeenten en Rijkswaterstaat). De markt werd druk bezocht en standhouders reageerden enthousiast over de belangstelling en ontstane leads. De volgende partijen namen deel aan de Innovatiemarkt:

• Skygeo
• De Wegenscanners
• Sensar
• Brem
• TNO
• Ooms (onderdeel van Strukton Civiel)
• Heijmans
• City Tec
• Kade-inspectie
• Bosch Rexroth
• DON Bureau / UVS Industry Solutions
• Roelofsgroep
• Pavecare
• Optima Infra
• Provincie Zuid-Holland

Themabijeenkomst Sensoring/Data/AI in relatie tot beweegbare kunstwerken

DON Bureau (Donald Bezemer en Paulette Dicker) liet met behulp van een innovatieve brug als voorbeeld zien hoe o.a. sensoren, satellieten en drones en de daaruit voortvloeiende data gebruikt kunnen worden om bediening, conditiebepalingen en beheer van kunstwerken te versnellen, verbeteren en optimaliseren met dalende kosten als gevolg. Data kan real-time worden verkregen en verwerkt in overzichtelijke interfaces. Wat precies waar moet worden gemeten is afhankelijk van de precieze vraag van asseteigenaren en beheerders. Dit is nu nog onvoldoende duidelijk maar belangrijke hoofdvragen kunnen zijn wanneer onderhoud nodig is en wanneer kunstwerken aan het einde van hun levensduur komen. Grote uitdaging is om de enorme hoeveelheid data die sensoren kunnen leveren om te zetten in bruikbare informatie. Overheden en marktpartijen moeten samenwerken om te bepalen wat precies waar gemeten dient te worden en op wat voor manier.

UVS Industry Solutions (Eveliene Langedijk, Ronald Kok en Nathalya Groot) demonstreerde vervolgens hun eigen ontwikkelde smart sensoren, gekoppeld aan een softwaresysteem die de verkregen data overzichtelijk real-time weergeeft (ook voor niet-techneuten). De software kan aan de hand van verschillende variabelen voorspellen wanneer een object onderhoud nodig heeft, zodat data gedreven beslissingen kunnen worden gemaakt. Al bestaande data en data van andere sensoren kunnen aan dit systeem worden gekoppeld. Het systeem kijkt tevens naar data afkomstig uit vergelijkbare assets (vergelijking database) en historische data.

Tijdens de bijeenkomst werd duidelijk dat veel belangstelling bestaat voor deze vormen van slim beheer en bediening

Themabijeenkomst Innovatiegericht aanbesteden en contracteren in provincie Zuid-Holland

Koen Vredebregt en Sander van Vliet van Provincie Zuid-Holland lieten aan de hand van de eigen projecten N211/N470 zien hoe de ontwikkeling en toepassing van innovaties kan worden gestimuleerd bij aanbesteden en contracteren. Voor de vernieuwing van deze wegen is in het kader van het klimaatakkoord en de energietransitie gekozen voor energieneutraal en in het geval van de N211 zelfs voor CO2 negatief. Om dit te bereiken waren innovaties nodig en deze zijn ontwikkeld waarbij een groot aantal van deze innovaties daadwerkelijk toepassing zal vinden.

De provincie gaf aan hoe zij een EMVI zodanig vormgaven, zodat marktpartijen maximaal werden aangezet om innovaties in te brengen. Om tot een dergelijke EMVI te komen is vooraf een marktconsultatie gehouden om de criteria voor de EMVI te bepalen (Wanneer wordt het voor marktpartijen interessant om innovaties aan te dragen? Is de EMVI realistisch?). Daarbij werd kennisuitwisseling tussen alle betrokken partijen zoveel mogelijk gestimuleerd. Deze aanbestedingsvorm wordt ook wel concurrentiegerichte dialoog genoemd. Voor de projecten werden innovaties van marktpartijen in de EMVI voor 75% beoordeeld op basis van kwaliteit en voor 25% op basis van prijs. Kwaliteit werd met name bepaald aan de hand van de CO2 voetafdruk maar ook aan de hand van opschaalbaarheid, de potentie van innovaties, hoe wordt omgegaan met het proces eromheen, de inzet van externe partijen en de zichtbaarheid van innovaties voor het publiek.

De aanwezigen waren enthousiast over de concurrentiegerichte dialoog als aanbestedingsvorm om innovatie te bevorderen.

Bekijk de presentatie Innovatiegericht aanbesteden en contracteren in provincie Zuid-Holland

Themabijeenkomst Opschalen van innovaties (van pilot naar grootschalige toepassing)

In de bijeenkomst Opschalen van innovaties (van pilot naar grootschalige toepassing) gaven Maarten van Santvoort (Heijmans) en Jan Spoelstra (provincie Gelderland) uitleg hoe toepassing van een collectief wegingskader voor innovaties kan dienen als hulpmiddel voor het opschalen van innovaties (komen tot grootschalige toepassing van innovaties). Ook was er ruimte voor discussie.

Maarten gaf aan dat het voor marktpartijen nu vaak onaantrekkelijk is om innovaties te ontwikkelen voor een aanbesteding, omdat bijvoorbeeld de mogelijkheden tot afzet te klein zijn en de risico’s groot. Ook kost het hen veel tijd en geld om voor verschillende overheden op verschillende wijzen de prestaties van hun innovaties aan te tonen. Overheden zijn op hun beurt vaak terughoudend om innovaties op grote schaal toe te passen na een succesvolle pilot, doordat nog te weinig ervaring met toepassing van de innovaties is opgedaan. Verschillende principes stimuleren en versnellen innovaties: een reële verdeling van risico’s (tussen opdrachtgever en opdrachtnemer), voldoende ruimte voor innovatie (opdrachtgevers bepalen op basis van hun ambities het Wat?, opdrachtnemers bepalen vervolgens de invulling), voldoende incentive voor innovatie (juiste prikkel) en bekende, veelgebruikte en heldere wegingskaders. Het toepassen van een collectief wegingskader voor innovaties in de aanbesteding zorgt ervoor dat de markt voor innovaties wordt vergroot, marktpartijen slechts op één manier prestaties van hun innovaties hoeven aan te tonen (zorgt tevens voor hogere voorspelbaarheid van waardering) en innovaties eenvoudig zijn te beoordelen en vergelijken. Dit stimuleert marktpartijen eerder innovaties aan te dragen en overheden eerder voor innovaties te kiezen.

Vervolgens presenteerde Jan een voorbeeld van een, binnen de provincie Gelderland succesvol toegepast, collectief wegingskader voor wegdekinnovaties; “wegdeklabelling”. De wegdeklabels toetsen innovaties op vier belangrijke aspecten: stroefheid, geluid, rolweerstand en levensduur. Voor elk van deze aspecten krijgt een innovatie een labelscore, vergelijkbaar met energielabels (A/B/C/D etc.). Het gebruik van de labels zorgt o.a. voor een gelijk speelveld voor marktpartijen door gebruik van labels met gecertificeerde validatiemethoden, een eenvoudiger samenwerking met industriepartners, herkenbaarheid voor maatschappij en de labels kunnen worden gebruikt om functioneel uit te vragen.

Bekijk de presentatie Van pilot naar grootschalige toepassing
​(de meerwaarde van een collectief wegingskader)

Innovatiecafé energieleverende wegen en fietspaden

Het café werd afgetrapt door Cees Rensen van de provincie Zuid-Holland. Cees schetste de ambities van de provincie Zuid-Holland op het gebied van de energietransitie. Innovaties aan wegen en fietspaden kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan deze transitie. De provincie daagt marktpartijen dan ook uit om met innovaties te komen. Vervolgens hebben 6 innovatoren hun innovaties op dit thema gepitcht.

1. SolaRoad (TNO)
2. Solarpath (Easypath)
3. FlowWithDGlow (Senlima)
4. SONOB (Heijmans)
5. Road Energy Systems (Ooms)
6. Gelijkspanningstechnologie (CityTec)

Elke partij kreeg twee minuten de tijd om aan te geven wat hun innovatie inhoudt, wat het toevoegt aan wat er al is en wat men nodig heeft om de innovatie verder te brengen. Vervolgens kregen de ruim vijftig aanwezigen alle ruimte om met de innovatoren in gesprek te gaan. De interesse voor de getoonde innovaties was groot. Innovatiecafé Slimme beoordelingstechnieken (conditie van wegen en kunstwerken). Dit innovatiecafé richtte zich op de behoefte van weg- en brugbeheerders aan slimme technieken om de conditie van wegen en bruggen te beoordelen anders dan de traditionele visuele inspecties. TNO (Willy Peelen) leidde het café in met een presentatie over de noodzaak om de resultaten van conditiemetingen om te zetten naar bruikbare assetmanagementdata. Vervolgens presenteerden vier innovatoren in twee minuten tijd hun innovaties op het gebied van conditiebepaling van wegen en bruggen.

1. Deformatiemetingen m.b.v. satelliet (Sensar)
2. Deformatiemetingen m.b.v. satelliet (SkyGeo)
3. Vervormingen meten m.b.v. glasvezel (Brem)
4. Conditiemetingen met mobiele scanners (De Wegenscanners)

Na de pitches kregen de ruim veertig aanwezigen gelegenheid om met de innovatoren in gesprek te gaan. Ook hier was de interesse voor de getoonde innovaties groot.

Bron

CROW – Innovatienetwerk