Spanningsveld tussen hoofdlijnen
In Zuidoost-Brabant is een enquête uitgezet onder raadsleden over hoe zij hun werk ervaren. De overkoepelende conclusie luidt: ‘Raadslid zinkt weg in werk.’ De eerste reacties op de enquêteresultaten liggen in lijn met de werkwijze van assetmanagement.
John Bijl, directeur Perikles-instituut, zegt: ‘Je ziet in de enquête dat veel raadsleden doorslaan in hun controlezucht. Je hebt als raadslid niet dezelfde taak als een raadsaccountant, of een rekenkamercommissie. Wat je als raadslid moet controleren, is het maatschappelijke effect. Als je het afvalbeleid controleert, moet je niet kijken of de vuilniswagens altijd op tijd zijn vertrokken, maar of het schoner is geworden. Dat is immers het doel. Het begint dan met het geven van een goede, duidelijk afgebakende opdracht aan de wethouder. Dan is die gemakkelijker uit te voeren en achteraf beter te controleren.’
Henk Bouwmans: directeur Nederlandse vereniging voor Raadsleden voegt daar het volgende aan toe: ‘Je kunt aan de wethouder vragen: dat rapport van 80 pagina’s is prima, maar ik wil ook een A4-tje met alle keuze-opties met consequenties op een rijtje. Wethouders zijn altijd geneigd om die dikke rapporten te delen, zodat ze later nooit het verwijt kunnen krijgen dat ze de raad niet goed hebben geïnformeerd. Maar als raad kun je zeggen: we doen het zo. Met een of enkele A4-tjes kun je beter sturen en beter controleren.
Rol asseteigenaar
Beide reacties geven invulling aan de rol van asseteigenaar. De eigenaar stuurt op hoofdlijnen en zorgt voor de randvoorwaarden. De assetmanager raakt de kern van het verhaal in een korte weergave, zonder te verzanden in technische details. In de praktijk is het best lastig. Om als assetmanager de juiste snaar in een paar A4-tjes weten te raken, moet je bekend zijn met politiek denken. Maar als je als raadslid geconfronteerd wordt met 80 pagina’s moet je verstand van techniek hebben om tot de juiste slotsom te komen.
Dat blijkt maar weer als een dag later de ervaringsdeskundige aan het woord komt. Toon Brouwers, raadslid in Laarbeek, ambtenaar in Best, vertelt: ‘Het grootste probleem is dat ambtenaren ten opzichte van de raadsleden een enorme kennisvoorsprong hebben. Als raad moet je de kaders bepalen, op hoofdlijnen blijven zitten. Maar om dat goed te kunnen doen, moet je eigenlijk ook inzicht kunnen hebben in details. Daar zit wel een spanningsveld.
Elkaar meenemen
Het is moeilijk om te sturen zonder kennis van de details. Dat is als een afdelingsmanager die inhoudelijk probeert te sturen, maar daar niets van af weet. Een goed afdelingsmanager kent de hoed en de rand van assetmanagement en gebruikt dat om de medewerkers op het gewenste pad te zetten. Dus wat te doen in het geval van politici zonder inhoudelijke kennis? Bij grote zaken, zoals een omvangrijk meerjarig onderhoudscontract, neem je ze mee. Heel bewust, in meerdere werksessies. Want pas in die discussies wordt duidelijk waar de accenten en de pijnpunten liggen. Het eindresultaat past prima op een paar A4-tjes, maar om daar te komen moet je elkaar wel eerst weten te vinden.