Integraal assetmanagement

We hadden deze week het genoegen om een concept artikel in te zien over de nieuwe leerstoel Managing Public Space. Daarin stond een spannende stelling dat er bij beheer net zo’n verschuiving gaat plaatsvinden als bij gebiedsontwikkeling in de zeventiger jaren van de vorige eeuw. Toentertijd wilden burgers meer inspraak hebben in de ruimtelijke ontwikkelingen, wat het vakgebied complex maakte en nog steeds maakt. De stelling is in zoverre spannend, dat als een ander vakgebied iets soortgelijks heeft meegemaakt, het interessant is om te kijken wat we daar van kunnen leren. Tijd dus om de vraag te stellen aan een planoloog of hij zich herkent in de stelling. Zijn eerste -snelle- reactie was: “Huh? Weet je waarvoor de Omgevingswet bedoeld is? Voor meer integratie en participatie. Iets wat nu onvoldoende doen”.

Er is integratie en integratie

Integratie is een woord dat veel terugkomt bij de leerstoel Managing Public Space. Alleen kwamen we tijdens het gesprek met de planoloog erachter dat we verschillende beelden hadden bij de term ‘Integraal’. Waar het bij assetmanagement vooral gaat over het verbinden van de verschillende vakgebieden, gaat het bij gebiedsontwikkeling veel meer over de integraliteit in een gebied. Wat weer tot de volgende vraag leidde: Zouden lijnmanagers misschien ook een ander beeld in het hoofd hebben wanneer ze het hebben over integraal werken? Zou zomaar kunnen. Daarom hier een eerste opsomming van mogelijke beelden bij ‘Integraal’. Vul maar aan, als je extra beelden hebt.

Afstemming tussen vakgebieden

Binnen assetmanagement kennen we verschillende vakgebieden, waarbij iedere beheerder zo goed mogelijk voor zijn eigen assets zorgt. Wat optimaal is binnen het vakgebied, hoeft niet optimaal te zijn voor de buitenruimte. Integraal staat in dit geval gelijk aan het zoeken naar wat het beste is voor de omgeving door de kennis van vakgebieden op elkaar af te stemmen.

Afstemming tussen strategisch, tactisch en operationeel

Beleid sijpelt door naar de uitvoering en de praktische buitenkennis zorgt voor realistisch beleid. De tactische laag is de verbinding naar beide kanten. Zonder afstemming doet iedereen zijn best naar eigen inzicht, maar is er geen sprake van integratie.

Afstemming tussen mens en norm

Soms worden er richtlijnen (aanbevelingen), of zienswijzen als norm (verplichting) gehanteerd. Het technisch moetje dwingt de gebruiker iets te accepteren wat hij helemaal niet wil. Dat kan leiden tot oplossingen die in de praktijk niet goed uitpakken, duur, of inefficiënt zijn, maar ja: ‘Het moet zo’. In het boek ‘Het recht van de snelste’ staat een mooi voorbeeld over hoe in de verkeerstechniek de conflictobservatietechniek wordt gebruikt. Deze theorie is gebaseerd op het uitgangspunt dat verkeersdeelnemers niet met elkaar in conflict mogen komen. Ook fietsers niet. In de praktijk blijkt dat fietsers zich anders gedragen. Bij een mogelijk conflict zoeken ze de interactie op en proberen er samen het beste van te maken. Dat heeft bijvoorbeeld geleid tot het ontwerp van de Frietzak op fietspaden.

Werken vanuit opgaven

De maatschappelijke opgaven waar we voor gesteld staan, zijn klimaatverandering, energietransitie, circulair bouwen en beheren en verdichting van de leefomgeving. Integraal werken gebeurt in deze context door de opgave centraal te zetten en te kijken hoe de verschillende vakgebieden daar aan bij kunnen bijdragen. De sneller lezer heeft natuurlijk gezien dat de transitieopgaven zelf ook integraal opgepakt kunnen worden.

Werken vanuit de gebiedsvraagstukken

Door de behoeften van het gebied centraal te zetten, worden de verschillende vakgebieden uitgedaagd om samen tot oplossingen te komen die je in je eentje niet had bedacht. Govert Geldof vertelde over een wijk waarin wateroverlast moest worden opgelost. Na afloop vroeg hij aan de bewoners:

• “Zijn jullie tevreden over het nieuwe watersysteem?”
• “Ja.”
• “Waarom?”
• “Omdat we nu geen last hebben van sluipverkeer.”

Verbinden van verleden, heden en toekomst

Binnen assetmanagement hebben we het over maatregelen op de korte, middellange- en lange termijn. We kijken vooruit. Op dit punt kunnen we zeker van gebiedsontwikkeling leren, want daar wordt gekeken naar het drieluik verleden, heden en toekomst. Vertaald naar assetmanagement: In het verleden zijn beslissingen genomen met een reden. Als je die niet meer weet, of daar geen rekening mee houdt, kun je in de toekomst voor verrassingen komen te staan.

Samenwerken

Je kunt samenwerken als een treintje of als een integraal geheel. We leggen dit uit aan de hand van het omgekeerde van deze samenwerking: De stiptheidsactie. Deze alternatieve vorm van staken, waarbij iedereen precies doet wat in zijn of haar taakomschrijving staat, laat de raderen piepend tot stilstand komen. Met samenwerken bedoelen we dat extra beetje dat niet in je taakomschrijving staat, maar waardoor de werkzaamheden wel door kunnen. Bij deze vorm van samenwerken is het trouwens wel zaak om te geven én te nemen. Als je alleen maar extra geeft, dan is er geen sprake van samenwerken.

Wellicht helpt deze opsomming om de volgende keer duidelijker te maken wat je precies bedoelt met ‘integraal werken’. Dat maakt het weer iets makkelijker om er invulling aan te geven.

—-

Meer lezen over de leerstoel Managing Public Space: Artikel Rooilijn 2020 – ‘Openbare Ruimte beheren en vernieuwen’