Hoge productiviteit leidt tot betere kwaliteit

Onderzoeksresultaten zijn altijd leuk om te lezen, op z’n minst omdat ze je aan het denken zetten. In een al wat ouder onderzoek uit 2017 (Wegen gewogen) wordt geconcludeerd dat de doelmatigheid van wegbeheer bij gemeenten nogal varieert en dat er ruimte lijkt te zijn voor verbeteringen. Niet meteen in de stress schieten, het onderzoek liet ook iets anders zien. De gegevens waarop deze conclusie werd getrokken, waren ondermaats. Eén van de aanbevelingen was dan ook dat er betere en uitgebreidere gegevens verzameld moeten worden om de doelmatigheid van het decentrale wegbeheer beter vast te kunnen stellen. Te beginnen met de provinciale kostencijfers. Dat kan tot nuances in de resultaten leiden.

Is integraal werken een heilige graal?

Een ander onderzoek. In het complexe sociaal domein luidt het advies van onderzoeksbureau AEBP: ‘Doen wat werkt’. Het onderzoeksbureau begeleidde een pilot in Almere naar de meerwaarde van integraal werken in het sociaal domein. Eén van de aannames is namelijk dat integraal werken de schotten tussen de beleidsterreinen wegneemt. Ditzelfde geluid klinkt ook binnen assetmanagement: ‘Als we ontkokeren en ketengericht werken, halen we betere resultaten’. De missie van AEBP is om te onderzoeken of aannames ook ergens op gestoeld zijn. Het onderzoek in Almere (slechts één pilot in één gemeente, dus niet super solide) is volgens het boekje uitgevoerd. Het bestond uit twee wijkteams, een projectleider en ruimte om te leren met trainingen en intervisie. Het doel was meer participatie en meer problemen oplossen. Na analyse van de cijfers bleek dat de pilot geen effect heeft gehad. Sterker nog, de uitkomsten lieten zien dat pilot voornamelijk effect had op de verkeerde doelgroep. Verder wogen de verhoogde coördinatiekosten niet op tegen de geringe financiële opbrengsten. AEBP zet de vraagtekens bij de heilige graal van integraal werken. Zou dat voor assetmanagement ook gelden?

Minder geld leidt tot hogere productiviteit

Het laatste onderzoek in dit verhaal komt van IPSE. Zij onderzoeken in hoeverre overheidsbeleid succesvol is. Daarvoor keken ze onder meer naar de productiviteit van vijftien publieke voorzieningen in de periode 1980 tot 2015. Denk hierbij aan de rechterlijke macht, onderwijs, politie, verzorging en Nederlandse netwerksectoren als energie, spoor en drinkwater. De vraag was: welke beleidsinterventies werken goed om de productiviteit in de verschillende sectoren te verhogen? Ze hebben gekeken naar bekostigingssystemen (prestaties, budgetten, ingezette middelen etc.), wijzigingen in eigendomsverhoudingen en schaalvergroting. Er kwamen nauwelijks positieve beleidseffecten aan het licht. Veel instrumenten hebben geen of hooguit een beperkt/tijdelijk effect. De grootste invloed op de productiviteit, ontdekten zijn, is een goede crisis, gevolgd door het beleidsinstrument ‘hand op de knip’. Verder vonden ze dat een belangrijke indicator voor de productiviteit de verhouding tussen de overhead en kosten voor het uitvoeren van de werkzaamheden is. De ideale norm voor de overhead is niet bekend en kan verschillen per sector. Je kunt er wel grip op krijgen door erop te benchmarken.

Een hogere productiviteit leidt tot een betere kwaliteit

Maar nu komt het. Veel mensen denken dat meer geld tot meer productie leidt (‘We hebben het zo druk, geef ons alsjeblieft extra collega’s’). Het onderzoeksteam vond het tegenovergestelde: ‘Ruimere budgetten leiden tot een lagere productiviteit’. Daarnaast vonden ze nog iets. Het lijkt erop dat productiviteit en kwaliteit hand in hand met elkaar gaan. Minder geld leidt niet alleen tot een hogere productiviteit, maar ook tot een betere kwaliteit van het werk. Als het gaat om het managen van de assets in de openbare ruimte en de infrastructuur hebben we een periode voor de boeg waarin een hogere productiviteit nodig is. Ook hiervoor worden beleidsinstrumenten ingezet, waarvan gestructureerd werken aan de hand van assetmanagement vooralsnog de belangrijkste is. Wellicht zijn er dus ook nog andere instrumenten om aan te denken.

Zelf doen

Tot slot voor alle mensen die geen tijd of zin hebben om de studies door te lezen: De drinkwatersector kwam goed naar voren uit het onderzoek naar productiviteit. ‘Het is een voorbeeld van een sector die vooral door innovaties en benchmarking, en niet gehinderd door allerlei overheidsingrijpen als marktwerking en schaalvergroting haar werk heeft kunnen doen. Het heeft geleid tot beter water, tegen een lagere prijs.’ Laten we deze conclusies ook meenemen binnen assetmanagement.