Het moest altijd goedkoop en nu moet het toekomstbestendig

In de wereld van organisatieveranderingen is er een aanpak die zegt: als je van A naar B wilt, doe dat dan op de werkwijze van B. Want als je wilt veranderen en je gaat stappen zetten vanuit organisatievorm A, dan komt de verandering moeilijk van de grond. Een bekend voorbeeld hiervan is als je van een hiërarchische organisatie wilt transformeren naar zelfsturende teams. Zolang je die verandering van bovenaf aanstuurt, worden de teams nooit zelfsturend.

Van onderhoudsmanagement naar assetmanagement

Wanneer je goed kijkt, zie je binnen assetmanagement iets soortgelijks optreden. Stel je wilt als onderhoudsorganisatie, assetmanagement introduceren. Dan moet het voor de collega’s wel duidelijk zijn wat de meerwaarde van assetmanagement is en wat je als club wilt bereiken. Want laten we eerlijk zijn, wat heeft het voor zin om met assetmanagement aan de slag te gaan als de aandacht alleen maar bij veiligheid en beschikbaarheid blijft liggen? Beperk je dan tot onderhoudsmanagement. Wat heeft het voor zin om te zeggen dat je transparanter en efficiënter wilt werken, als je één keer in de vier jaar alleen naar de totale begrotingssom kijkt? Wat heeft het voor zin om een organisatiewaardenmatrix te maken, als je toch alleen maar financiële afwegingen maakt?

Assetmanagement, maar ook data-ondersteunend werken zijn hulpmiddelen om een bepaald doel te bereiken. Vraag is alleen: weet jij welk doel? Wij komen bij organisaties op bezoek die met assetmanagement aan de slag willen en aan ons vragen hoe we dat het beste kunnen verkopen aan het hoger management. Dat is de omgekeerde wereld. De tussenstappen zijn meestal wel bekend: we willen meer strategisch opereren, we willen waardegestuurd werken, we willen risicogestuurd beheren, we willen grip hebben op ons areaal. De grote vraag blijft echter: waarom wil je dat? Omdat de wereld complexer wordt? Mwah. Dat klopt wel, maar het is nou niet echt een reden om warm van te worden. Wat je nodig hebt is die visie, of een Big Hairy Audacious Goal, of te wel een B. En dan niet vrijblijvend, maar dwingend.

Urgente transitievraagstukken

Als er iets dwingend en urgent is op dit moment, dan zijn het de thema’s klimaatverandering, energietransitie en circulariteit. Mocht je dat nog niet als zodanig voelen, dan is het tijd om je er in te gaan verdiepen. In de basis is het heel simpel: we maken met ons gedrag van ‘meer, meer, meer’ de aarde kapot. Duurzaam bezig zijn (doel B) op de manier van A (proberen om het comfort en welvaart van dit moment vast te houden) bestaat uit het plaatsen van zonnepanelen en de verwarming een graadje lager zetten. We zijn dan aan het sturen op het verminderen van de uitstoot van CO2 . En zelfs dat is lastig, want elk jaar zijn er weer plausibele redenen aan te voeren waarom de uitstoot toch is toegenomen. Minder CO2 betekent dat we aan het sturen zijn op iets dat we niet willen. Maar als je werkt op de manier van B dan stuur je juist op iets wat we juist wel willen. En daar hebben we die visie voor nodig.

Eén van de kernvragen binnen assetmanagement is hoe we van het operationeel/tactisch onderhoudsmanagement kunnen opschalen naar strategisch beheren. Bij strategisch werken kun je letterlijk een speelveld voor je zien (de openbare ruimte), waar de inrichting van cruciaal belang is voor de duurzaamheidsthema’s. Wie gaat daarover nadenken? De ontwerpers, de beheerders, de ontwerpers en beheerders samen? Eigenlijk zijn we daar nog niet over uit. De input vanuit de beheerders bestaat op dit moment vooral nog uit aangeven wanneer grootschalige vervangingen nodig zijn, terwijl juist de beheerders heel veel praktijkervaring hebben over het gebruik van de openbare ruimte hebben.

City Deal Openbare Ruimte

Daarom is het een genot om te horen dat er een City Deal Openbare Ruimte op komst is. Even terug naar wat een City Deal is. In Nederland zijn er doelstellingen voor steden geformuleerd (lees: bebouwde omgeving) die worden aangejaagd door de Agenda Stad. Het hulpmiddel dat Agenda Stad inzet, is City Deals: “Een City Deal heeft als doel innovatie aan te jagen bij grote stedelijke veranderopgaven en maatschappelijke vraagstukken. Door enkele steden die te maken hebben met deze opgaven te koppelen aan de beleidsverantwoordelijke ministeries, andere overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties kunnen zij samen tot een nieuwe aanpak komen. Hierbij worden bestaande praktijken en financieringsmodellen ter discussie gesteld.”

De City Deal Openbare Ruimte heeft de gemeente Amsterdam als boegbeeld en handelt om de vraag: Hoe komen we tot een integrale aanpak van transities? De motivatie daarbij is als volgt:

• Het oude sectorale werken legt teveel druk op ruimte, begrotingen en draagvlak bij burgers
• We redden het niet alleen lokaal, er zijn ook nationale interventies nodig, zoals betere regelgeving en databeheer.
• Om het anders te doen moeten we de organisatiekloof tussen ontwerp/ontwikkeling en beheer gaan dichten
• Het moest altijd goedkoop en nu moet het toekomstbestendig, hoe doen we dat?

Van goedkoop naar toekomstbestendig

Het accent ligt op de integrale aanpak, maar puntje nummer drie heeft onze aandacht: hoe gaan we de organisatiekloof tussen ontwerpen/ontwikkelen en beheer dichten? Om te beginnen moeten de transitievraagstukken omgezet worden naar stevige, prikkelende, levendige, superuitdagende doelen die een reactie oproepen van ‘Ze zijn gek, maar …’. Dat is doel B. De bijbehorende werkwijze van B is vervolgens integraal. Integraal als het gaat om het combineren van de inzet van verschillende assets en integraal voor wat betreft een nieuwe manier van samenwerken tussen twee bloedgroepen. En wat kan daarbij helpen? Juist ja: assetmanagement. En waar helpt assetmanagement nog meer bij? Bij dat laatste punt: van goedkoop naar toekomstbestendig. Daar komen de assetmanagementwaarden goed tot hun recht.