De waarde van participatie in assetmanagement
Het was tijd om één van de fonteinen in de stad te vervangen. De vakspecialist ging ermee aan de slag. Samen met een adviesbureau werd er een mooi ontwerp gemaakt inclusief kostenberekening en planning en was alles wel zo’n beetje klaar om tot uitvoering over te gaan. Totdat het afdelingshoofd een blik op het hele gebeuren wierp en de jongeman in kwestie stimuleerde om naar buiten te gaan en met de buurt te gaan praten over de nieuwe fontein. De vakspecialist wist niet waar die het zoeken moest. Hij had er letterlijk slapeloze nachten van. Allerlei vragen hielden hem bezig: ‘Hoe ga ik met de buurt in gesprek? Wat als ik geen antwoord op hun vragen heb? Is het nou echt wel nodig? Het ontwerp wat er nu ligt, is toch gewoon goed?’
Bevraag een huisvrouw niet over asfalt
Participatie en beheerders gaan niet altijd even gemakkelijk door één deur. Een collega zei ooit: ‘Je moet een huisvrouw geen vragen over asfalt gaan stellen. Dat is een verkeerde vorm van participatie’. Het komt geregeld voor dat participatie als een last wordt ervaren, omdat het tijd kost, telkens tot bijstellingen leidt, het meer geld kost dan begroot en het niet in de planning past. ‘Weet je wel hoe inefficiënt participatie is?’, vroeg een club van beheerders eens. Eén ding is zeker: Het denken over efficiëntie is er na al die jaren goed ingestampt. Zo goed zelfs, dat het nu al een boemerang terugkeert. ‘Nee, doen we niet. Niet efficiënt genoeg’. Of deze: ‘Mijn beoordelingsgesprek gaat over hoe goed ik mijn projecten beheers. Daar past geen participatie in’. De onderliggende vraag is dus: Wat is de waarde van participatie en durven we daarvoor af te wijken van het efficiëntiedenken?
Deze manier van werken is efficiënter
Om hier antwoord op te geven, maken we een uitstapje naar organisatieveranderingen, een fenomeen waar iedereen wel ervaring mee heeft. Op een goede dag komt het management tot de conclusie dat een volgende aanpassing in de organisatie nodig is. Een groepje mensen krijgt de opdracht om hiermee aan de slag te gaan en voorbereidingen te treffen. Het groepje trekt zich terug op de spreekwoordelijke hei en ontwerpt een mooi plan. Zoals altijd is er een haast bij. De ideeën worden aan een paar insiders voorgelegd en vervolgens wordt er een powerpoint presentatie van het eindbeeld gemaakt. Zonder twijfel is het groepje in staat om te bedenken hoe de gewenste ontwikkeling eruit kan zien. Ze vinden het niet nodig om nog meer mensen te raadplegen, immers deze manier van werken is veel efficiënter. Ze hebben zelfs gedacht aan de mogelijke risico’s en de weerstand die het plan zou kunnen oproepen en hoe ze hier mee om moeten gaan.
Overal zit ervaringskennis
Op een druilerige dinsdagmiddag worden de plannen voorgelegd aan de afdeling. ‘Zo gaan we het doen’. En prompt ontstaat er weerstand. Er is hier niet aan gedacht, daar is een kans gemist, mok, mopper, zucht. ‘Waarom praten ze nou niet met ons? Niet alleen worden we dan meegenomen in het verhaal, maar dan kunnen we ook uitleggen waarom sommige dingen niet gaan werken en welke mogelijkheden er nog meer zijn’. Herken je dit? Zelf ook wel eens ervaren? Dit is hoe mensen in een buurt zich voelen, wanneer ze voor een voldongen feit worden gesteld. En precies daar zit de waarde van participatie. Participatie betekent in deze context: gebruik maken van ervaringskennis, zodat je ontwerp nog beter wordt. Het maakt daarbij niet uit of het over een fontein gaat, of over een stukje organisatieontwikkeling. Overal zit ervaringskennis, omdat we allemaal gebruiker van iets zijn en daar allemaal een beleving bij hebben. Dus ja, het is helemaal waar dat participatie niet altijd efficiënt is, maar het kan wel leiden tot effectieve oplossingen. In assetmanagement is dat het verschil tussen de dingen goed doen en de juiste dingen doen.