“Burgerbeheer” leidt tot succes van groen en blauw projecten

De afgelopen jaren is burgerparticipatie en de betrokkenheid van burgers over de openbare ruimte enorm gestegen. Ook als het gaat om projecten die inspelen op het voorkomen van en aanpassen op de gevolgen van klimaatverandering in de openbare ruimte, worden burgers vaak betrokken middels participatie. Een van de meest toegepaste manieren om hierop in te spelen is het toevoegen van meer groen (natuur) en blauw (water) in de stad. Echter is het beheer van groen- en blauwprojecten een grotere uitdaging dan traditionele, grijze infrastructuur.

Waarom is dit nodig?

Grijze infrastructuur, zoals asfalt, klinkers en betonstenen worden vaak beheerd, onderhouden en hersteld door derde partijen die op basis van een periodiek schema eentonig onderhoud uitvoeren. Deze methode werkt minder goed bij groen- en blauwvoorzieningen, zoals wadi’s, infiltratiestroken en bomen, omdat deze vaak een grote diversiteit aan eigenschappen vertonen die de onderhoudsbehoefte beïnvloeden. Vaak is er veel toezicht en betrokkenheid nodig om deze assets op het juiste moment en op de juiste manier te voorzien van onderhoud. Mijn afstudeeronderzoek laat zien dat het meenemen van burgers middels betekenisvolle participatie eigenaarschap creëert onder burgers en zij sneller geneigd zijn om beheer- en onderhoudstaken van de gemeente over te nemen.

De kansrijke rol van burgers in groen- en blauwbeheer

Als er iemand is met veel toezicht op en betrokkenheid met zijn directe omgeving, dan is het de burger. Door het creëren van betekenisvolle participatie, wat betekent dat de participanten mee kunnen praten in het proces en dat hun bijdrage door ontwerpers en beheerders serieus wordt genomen, ontstaat er bij de burgers het gevoel van eigenaarschap. Deze eigenaarschap kan ertoe leiden dat burgers meer verantwoordelijkheid voelen voor groen- en blauwvoorzieningen en daardoor meer beheer- en onderhoudstaken van de gemeente overnemen.

In de praktijk

Het onderzoek is gebaseerd op casestudies waarbij is gekeken naar de mate van succes en mate van betekenisvolle participatie. Hieruit kwam naar voren dat, wanneer een project betekenisvolle participatie bevatte, de mate van succes hoger was. Het project had een kortere doorlooptijd, geen budgetoverschrijdingen en een grotere tevredenheid vanuit zowel de gemeente als de burgers. Aan het eind van het project praatten alle participanten over ‘ons project’. Eigenaarschap zorgt voor een beheerplan waarbij de burgers de stukken groen van de gemeente ‘adopteren’ waarin zij verantwoordelijk zijn voor het beheer en onderhoud met financiële ondersteuning van de gemeente. Dit betekent dat het toevoegen van meer groen- en blauwvoorzieningen niet direct tot meer beheer en onderhoudszorgen/kosten voor de gemeente hoeft te leiden en dit geeft burgers de vrijheid om samen met de gemeente hun leefomgeving te creëren die zij graag willen.

Geïnteresseerd?

Om de klimaatadaptatiestrategie van gemeenten succesvol te kunnen realiseren met groen- en blauwvoorzieningen, zal de gemeente de hulp van burgers nodig hebben om aan de vergrote en complexere beheer- en onderhoudsopgave in te kunnen vullen.

Schrikt burgerparticipatie jou ook nog af of heb je geen idee hoe je betekenisvolle participatie realiseert? Mijn onderzoek laat zien dat participatie niet eng hoeft te zijn, maar juist veel kansen biedt voor de buurt en gemeenten. Bij nadere vragen, licht ik mijn onderzoek graag nader toe!